Giao thông vận tải đường sắt được quy hoạch phát triển theo hướng đồng bộ về kết cấu hạ tầng, phương tiện, dịch vụ vận tải và công nghiệp đạt trình độ tiên tiến, hiện đại, chất lượng cao, chi phí hợp lý, nhanh, an toàn...
Mục tiêu của Chiến lược và Quy hoạch nhằm phát triển hệ thống giao thông vận tải đường sắt đồng bộ cả về kết cấu hạ tầng, tổ chức quản lý khai thác vận tải, công nghiệp và dịch vụ với trình độ cao; bảo đảm hoạt động giao thông vận tải đường sắt thông suốt, trật tự, an toàn, chính xác, nhanh chóng, thuận lợi và hiệu quả; tạo thành động lực thúc đẩy phát triển kinh tế - xã hội, phục vụ sự nghiệp công nghiệp hóa, hiện đại hóa đất nước, đáp ứng yêu cầu hội nhập khu vực và quốc tế, bảo đảm quốc phòng, an ninh và bảo vệ môi trường...
Ngày 20/2/2012, Thứ trưởng Bộ Giao thông vận tải Lê Mạnh Hùng đã ký ban hành Quyết định số 348/QĐ-BGTVT phê duyệt Quy hoạch chi tiết xây dựng hệ thống giao cắt giữa đường sắt với đường bộ trên mạng đường sắt Việt Nam.
Ngày 18/6/2012, Thứ trưởng Bộ Giao thông vận tải Lê Mạnh Hùng đã ký ban hành Quyết định số 1399/QĐ-BGTVT phê duyệt Quy hoạch chi tiết đường sắt khu vực đầu mối TP. Hà Nội.
Ngày 6/6/2013, Bộ trưởng Bộ Giao thông vận tải Đinh La Thăng đã ký ban hành Quyết định số 1556/QĐ-BGTVT phê duyệt Quy hoạch chi tiết đường sắt khu vực đầu mối Thành phố Hồ Chí Minh.
Ngày 27/8/2013, Thứ trưởng Bộ Giao thông vận tải Nguyễn Ngọc Đông đã ký ban hành Quyết định số 2563/QĐ-BGTVT phê duyệt Quy hoạch chi tiết đường sắt Thành phố Hồ Chí Minh - Cần Thơ.
Thủ đô của Việt Nam với tốc độ tăng trưởng dân số cao, Hà Nội hiện vẫn chưa có một mạng lưới giao thông công cộng khối lớn xứng tầm. Để khắc phục tình trạng này và làm chủ những hệ quả về ô nhiễm, sức khỏe cộng đồng và giảm hiệu suất, Ủy ban Nhân dân Thành phố Hà Nội tiến hành xây dựng một mạng lưới đường sắt đô thị, trong đó AFD cùng một số nhà tài trợ khác đã được lựa chọn để tài trợ cho tuyến đường sắt đô thị thí điểm.
Để thúc đẩy giao thương giữa Việt Nam và các nước trong khu vực ASEAN, Bộ Giao thông-Vận tải Việt Nam và Cơ quan Hợp tác quốc tế Hàn Quốc (KOICA) sẽ hợp tác để lập dự án nghiên cứu khả thi tuyến đường sắt từ Vũng Áng (Hà Tĩnh, Việt Nam) đến Thủ đô Viêng Chăn của Lào.
Vận tải đường sắt được cơ cấu nâng cao thị phần trên các tuyến, đặc biệt là vận tải đường dài.