I. Vị trí chức năng
Phòng Pháp chế - Thanh tra là tổ chức thuộc Cục ĐSVN, thực hiện chức năng tham mưu, giúp Cục trưởng thực hiện quản lý nhà nước bằng pháp luật trong lĩnh vực giao thông vận tải đường sắt; công tác thanh tra, tiếp công dân, giải quyết khiếu nại, tố cáo, phòng, chống tham nhũng, tiêu cực và xử lý các hành vi vi phạm pháp luật; công tác an toàn giao thông và tổ chức thực hiện các quy định về an toàn giao thông đường sắt trong phạm vi cả nước; thực hiện các chức năng, nhiệm vụ khác do Cục trưởng giao.
II. Nhiệm vụ và quyền hạn
1. Chủ trì, phối hợp với các đơn vị xây dựng các dự án luật, pháp lệnh, dự thảo văn bản quy phạm pháp luật, quy định về giao thông vận tải đường sắt.
2. Tổ chức thực hiện các văn bản quy phạm pháp luật. Tổ chức thông tin, tuyên truyền, phổ biến, giáo dục pháp luật về giao thông vận tải đường sắt.
3. Về an toàn giao thông đường sắt:
3.1. Tổ chức thực hiện, hướng dẫn, kiểm tra, giám sát việc bảo đảm an toàn giao thông đường sắt theo quy định của pháp luật.
3.2. Tổ chức thực hiện việc báo cáo tai nạn đường sắt, xử lý các hành vi vi phạm an toàn giao thông đường sắt theo quy định của pháp luật.
3.3. Tham gia điều tra, xử lý sự cố, tai nạn giao thông đường sắt.
3.4. Tổ chức thực hiện khai báo, điều tra, thống kê và báo cáo tai nạn lao động trên phương tiện giao thông đường sắt theo quy định của pháp luật.
3.5. Chủ trì tham mưu Cục trưởng trong việc chỉ đạo, tổ chức kiểm tra hoặc phối hợp kiểm tra trong việc đảm bảo trật tự an toàn giao thông tại các điểm giao cắt giữa đường bộ và đường sắt.
4. Chủ trì tham mưu thực hiện công tác thanh tra, kiểm tra chuyên ngành đường sắt theo quy định của pháp luật; kiểm tra, giải quyết khiếu nại, tố cáo, phòng, chống tham nhũng, tiêu cực, thực hành tiết kiệm, chống lãng phí và xử lý các hành vi vi phạm pháp luật đối với các tổ chức, cá nhân theo thẩm quyền.
5. Về hệ thống thông tin quản lý an toàn giao thông đường sắt:
5.1. Tổ chức xây dựng, cập nhật, quản lý, sử dụng hệ thống thông tin quản lý an toàn giao thông đường sắt theo phân cấp, ủy quyền của cấp có thẩm quyền.
5.2. Chủ trì tổ chức duy trì, bảo trì, vận hành, khai thác hệ thống thông tin quản lý an toàn giao thông đường sắt theo thẩm quyền và theo quy định của pháp luật.
5.3. Kiểm tra, giám sát trách nhiệm, nghĩa vụ của các chủ thể liên quan trong quá trình vận hành, khai thác, cập nhật cơ sở dữ liệu của hệ thống này theo quy định của pháp luật.
6. Chủ trì tham mưu công tác kiểm soát thủ tục hành chính của Cục ĐSVN theo quy định của pháp luật.
7. Hướng dẫn, tạo điều kiện, hỗ trợ pháp lý cho doanh nghiệp, hội, tổ chức phi Chính phủ tham gia vào hoạt động trong lĩnh vực giao thông vận tải đường sắt.
8. Thực hiện các nhiệm vụ, quyền hạn khác do lãnh đạo Cục ĐSVN giao và theo quy định của pháp luật.